De regering moet het parlement toestemming vragen voor uitgaven (budgetrecht) en instemming vragen bij de overname van bedrijven (compabiliteitswet). Als dat niet gebeurt staat daar geen juridische straf op, maar de Tweede Kamer kan dan wel naar het paardenmiddel grijpen om het beleid van de minister af te keuren. Daarmee wordt dan wel een kabinetscrisis geriskeerd.
Voormalig Tweede Kamerlid Kees Vendrik stelde destijds voor, dat het kabinet in nieuwe gevallen een Kamercommissie vertrouwelijk zou informeren en vooraf toestemming zou vragen voor een besluit, of voor een mandaat om te onderhandelen. Volgens hem was dat mogelijk geweest toen de staat zich garant stelde voor slechte hypotheken van bank en verzekeraar ING, maar greep een meerderheid van de Tweede Kamer toen niet de kans om de regering tijdig te controleren. ,,Uiteindelijk is de Kamer zo sterk als die zichzelf maakt,” hield Vendrik de commissie voor.
Overvaltactiek
Voormalig CDA-Kamerlid Frans De Nerée sprak over een ,,overvaltactiek” van het kabinet dat herhaaldelijk pas in een laat stadium met informatie kwam en de Kamer dus weinig bedenktijd gunde. Toch vroeg De Nerée zich af of het probleem van een gebrekkige parlementaire controle wel op te lossen is. Volgens hem kan bij een nationalisatie van een bank niet openlijk informatie worden verstrekt en kunnen de Kamerleden er dan weinig mee. Wel gaf hij de suggestie mee dat in dit soort gevallen vooraf in ieder geval de politieke afspraak kan worden gemaakt dat er een parlementair onderzoek zal volgen. ,,Ook zou je het automatisme kunnen inbouwen dat de Rekenkamer de zaak onderzoekt.”
Eerder op de dag zei oud-minister van Financiën Onno Ruding dat het kabinet terecht de nodige miljarden beschikbaar heeft gesteld om de financiële instellingen overeind te houden. Wel was hij kritisch op het schadeloos stellen van de grote spaarders bij Icesave, omdat de belastingbetaler nu opdraait voor het risico dat dit geld niet terugkomt uit IJsland.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl